بی‌شک افکار و اندیشه‌های شیخ سعید نورسی بعد از سقوط خلافت عثمانی یکی از مؤثر‌ترین و کارآمد‌ترین افکار، در دفاع از هویت اسلامی ترکیه و مقابله با سکولاریسم بوده و هست. بینش و منش آزادیخواهی و دغدغه‌ی بیداری اسلامی بدیع الزمان نورسی بود که سالیان سال او را در تبعید و حصر نگه داشت.
«جماعت نور» در ترکیه که اندیشه‌های نورسی را نمایندگی می‌کند در طول حیاتش از موانع و محدودیت‌های اعمال شده از طرف مخالفان بی‌نصیب نبوده است. این مصاحبه با یکی از شاگردان بدیع الزمان نورسی انجام شده است. محمد فرنجی سالیان زیادی در نزد ایشان تلمذ نموده و همراه ایشان بوده‌اند.
محمد فرنجی علی رغم اینکه دهه‌ی هشتم از عمرش را سپری می‌کند، حضور ذهن بی‌نظیری دارد و در سخنانش فوران حماسه و شور می‌بینیم و عشق و علاقه به رسالتی که انجام می‌دهد موج می‌زند.
- آیا در شرایط فعلی ترکیه تغییر کرده و محدودیت‌هایی که بر فعالان دعوتگر وجود داشت برطرف شده است؟
محمد فرنجی: فعلاً در سایه‌ی حاکمیت حزب «عدالت و توسعه» دوران آزادی فعالیت را سپری می‌کنیم. و هیچگونه منعی برای تبلیغ و چاپ رساله‌های جماعت نور وجود ندارد و حتی حکومت از ما حمایت هم می‌کند. و به غیر از جماعت نور حرکت‌های اسلامی دیگری هم هستند که در زمینه‌های حفظ قرآن، آشنا کردن مردم با دین اسلام و یا آموزش‌های عقیدتی و فقهی فعالیت می‌کنند. و نه تنها هیچ برخوردی میانشان به وجود نمی‌آید بلکه با هم همکاری و همراهی هم می‌کنند.
- جنبش‌های اسلامی که در کشورهای اسلامی و غیر اسلامی فعالیت دارند با چه کمبودهایی مواجه هستند؟
محمد فرنجی: امیدوارم جنبش‌های اسلامی از فعالیت‌های صرفاً سیاسی به فعالیت‌های دینی و اسلامی روی بیاورند. زیرا فعالیت سیاسی دعوت اسلامی را در رتبه‌ای پایین‌تر قرار می‌دهد. و در واقع، بخشی از نیرو‌ها در این حوزه‌ی سیاسی صرف می‌شود و به دعوت اسلامی خسارت و زیان وارد می‌شود.
- «رسائل النور» نورسی نقش مهمی در حفاظت از هویت اسلامی ترکیه ایفاء کرده است، فعالیت‌‌هایتان در انتشار این رسائل چگونه است؟
محمد فرنجی: ما تلاش می‌کنیم تا آثار و رساله‌های نور را در کلیه‌ی کشور‌ها منتشر کنیم. و به منظور معرفی این آثار «مرکز انتشارات آثار نورسی» را در دهه‌ی هشتاد سده‌ی گذشته (میلادی) در مصر راه اندازی کردیم. و با هدف استفاده‌ی مسلمانان از آثار نورسی در دیگر کشورهای اسلامی هم این آثار، چاپ و منتشر می‌شود. همچنین در نمایشگاه‌های کتاب، انجمن‌ها و همایش‌های فرهنگی شرکت می‌کنیم تا اندیشه‌های اصلاحی و معتدل نورسی در مقابل افکار افراط‌گرایانه‌ای که برای اسلام هم مضر است را معرفی کنیم.
- حال که در قاهره هستید آیا با مسؤولان الازهر هم ملاقات داشته‌اید تا در انتشار رسائل نور با شما همکاری داشته باشند؟
محمد فرنجی: فعلاً با برخی از مسؤولان ملاقات کردیم و به توافقاتی دست یافتیم تا رسائل نور در منهج درسی الازهر قرار گیرد. و در حال گفتگو هستیم تا دانشکده‌ی مخصوصی به منظور تدریس افکار نورسی در نظر گرفته شود. و همایش‌هایی با محوریت اندیشه و تلاشی که نورسی برای خدمت به اسلام داشته، برگزار گردد.
- شما شاهد بهار عربی بر ضد حکومت‌های استبدادی در کشورهای عربی هستید، نظرتان در مورد این انقلاب‌ها چیست؟
محمد فرنجی: این حق طبیعی ملت‌های عرب و مسلمان است که برای آزادی و رهایی از حکومت‌های مستبد تلاش کنند. اما با ابزارهای مشروع و سالم، نه با توسل به زور و ابزار خرابکارانه. زیرا این امر از نظر شرع ممنوع و کشتن مسلمان حرام است. استاد بدیع الزمان می‌فرمود: «برادران! آزادیخواهی حق شماست، مفهوم آزادی را به درستی درک کنید. و نباید عامل تخریب کشور‌هایمان شویم. می‌باید آزادی را از روش‌های مسالمت‌آمیز دنبال کنیم نه تخریبی.» ما قیام مردمی را در این کشور‌ها همانند بقیه‌ی حرکت‌های اسلامی تأیید می‌کنیم، اما استفاده از شیوه‌های نامشروع را مردود می‌دانیم.
- شما در طول فعالیت‌های دعوی مشکلات زیادی را متحمل شده‌اید و در این زمینه تجربه‌ای طولانی دارید، الان چه چیزی تغییر کرده است؟
محمد فرنجی: ما در دهه‌ی پنجاه در ترکیه با محدودیت‌های زیاد برای انتشار رسائل نور روبرو بودیم و مشقّت‌های زیادی را متحمّل شدیم. در حکومت قبلی اگر کسی یک برگه از افکار نورسی و یا تفسیر قرآن را همراه داشت، بازداشت می‌شد. و هر کس در زمینه‌ی فعالیت‌های دعوی فعال بود سرانجامش زندان بود. اما بحمد الله بعد از برسر کارآمدن رجب طیب اردوغان، که حزب عدالت و توسعه را نمایندگی می‌کند این محدودیت‌ها و موانع برداشته شد.
این روز‌ها ما کنفرانسی را با محوریت «رسائل نور» در الازهر برگزار کردیم که مایه‌ی سرور و خوشحالی است. و علاوه بر آن در کشورهای دیگر هم کنفرانس‌هایی را به منظور تبلیغ افکار نورسی، که امت اسلامی در این برهه از تاریخ نیاز مبرم به آن دارند، برگزار کردیم.
- شما در دوران حاکمیت اتحاد جماهیر شوروی و گسترش افکار مارکسیستی و تلاش ابرقدرت شرق برای گسترش اندیشه‌های کمونیستی در کشورهای اسلامی چگونه عمل کردید؟
محمد فرنجی: کمونیست‌ها، سکولار‌ها و لیبرال‌ها در کنار هم در صدد نابود کردن هویت اسلامی و فریب جوانان بودند. اما ما با ارتباط با جوانان ترک که به آنان افتخار می‌کنیم، آنان را متقاعد کردیم که مارکسیسم، عقیده‌ای فاسد است و ریشه در یهودیت دارد. و عامل بدبختی بشریت و بخصوص طبقه‌ی کارگر است. ما نقشه‌های آنان را که برای جذب جوانان ما به عقیده‌ی الحادی و فاسد کشیده بودند خنثی کردیم. و الحمد لله همه چیز به نفع اسلام و مسلمین خاتمه یافت.
- به نظر شما چگونه امکان اتحاد کشورهای اسلامی که در حال تفرقه و فروپاشی هستند، وجود دارد؟
محمد فرنجی: اتحاد امت اسلامی به شیوه‌ی همکاری‌های فرهنگی و اقتصادی امکانپذیر است. و اینکه به تدریج بسوی تکامل سیاسی و اقتصادی حرکت کنند. ما با اتحاد امت اسلامی با شیوه‌ی زور و اجبار مخالف هستیم. و بر این باوریم که با تبادل تجربیات و برنامه ریزی، می‌توان همگرایی را در میان مسلمانان به وجود آورد. اتحاد با دانش و حکمت امکان پذیر است نه جهل و نادانی و زور.
- جماعت نور چه فعالیت‌های تبلیغی اسلامی در کشورهای اروپایی و آمریکایی انجام داده است؟
محمد فرنجی: جماعت نور به فضل خداوند «رسائل نور» را به زبان‌های انگلیسی، آلمانی، ایتالیایی و... منتشر کرده است. و به این وسیله افراد بسیاری از اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها مسلمان شده‌اند. تا جایی که بعضی از اسقف‌ها از ما درخواست کرده‌اند که رسائل نور را در کلیسا‌ها تدریس کنیم.
ما به این نتیجه رسیده‌ایم که دنیا در عطش شدید شناخت اسلام و حقایق قرآنی به سر می‌برد، لذا بر دعوتگران لازم است که اسلام را با حکمت و بیانی نیکو به دنیا معرفی نمایند.
- مهم‌ترین چالش‌هایی که دعوت اسلامی در سطح بین‌المللی با آن روبرو است، چیست؟
محمد فرنجی: مهم‌ترین چالشی که دعوت اسلامی از آن رنج می‌برد، استفاده‌ی برخی از مسلمانان از شیوه‌های خشونت و زور و قرائت‌های نادرستی که از دین دارند، می‌باشد. اسلامی که مایه‌ی امنیت، صلح و سلامتی، رحمت و تعاون است، نسبت به آن در میان مردم تنفر به وجود می‌آید و این توسل به زور است که همه‌ی ما را بسیار ناخرسند می‌سازد.
نظرات
مامە خەمە
03 اردیبهشت 1403 - 11:48رحمت خدا بر محمد فرنجی وی یکی از واپسین شاگردان وفادار مامۆستا سعید نورسی کوردی بود.